Op 2 november is Willem Pieter den Engelsman op 95 jarige leeftijd overleden.
Een bijzonder verhaal!
Een van de toespraken tijdens de begrafenis van Willem Pieter den Engelsman.
In de zomer van 2018 werd ik benaderd door Rob Mes van de commando-vereniging Zuid-Holland of ik het voorwoord wilde schrijven voor het boek van een oud-commando sergeant die in Indië had gevochten. Ik vond het vreemd dat ik als oud-commandant Korps Commandotroepen zijn naam niet kende. Temeer omdat hij in 1951 door koningin Juliana toch was onderscheiden met het Bronzen kruis voor ‘moedig en beleidvol optreden tegenover de vijand’. Na wat nadere toelichting werd mij duidelijk dat hij in 1975 als adjudant bij de Intendance geruisloos en gedesillusioneerd de dienst had verlaten. Overigens was ik ook niet de enige die onbekend was met zijn geschiedenis. Zijn eigen kleinzoon verkeerde tot nog niet zo heel lang geleden in de veronderstelling dat zijn opa jaren geleden gewoon was afgezwaaid als ‘sokkenteller’.
Het voorwoord bracht mij in contact met hem. Een strijdbare, krasse en ongecompliceerde maar ook kwetsbare man van 93 jaar. In de gesprekken die wij met elkaar hadden werd mij duidelijk wat hij op jonge leeftijd had meegemaakt.
Als 22 jarige jonge sergeant naar Indië vertrokken als oorlogsvrijwilliger. Van 1947 tot 1950 vecht hij als commando sergeant in een contra-guerrilla tegen het Indonesische leger en terreurgroepen die zich tegen het Nederlandse gezag verzetten. Op midden-Sumatra, west-, midden- en oost- Java, een gebied bijna net zo groot als heel west-Europa, worden hij en zijn peloton in talloze operaties ingezet om in klein verband en geheel op zichzelf aangewezen tegen de vijand te vechten. De effectiviteit van hun acties is groot en het Korps Speciale Troepen staat bij de overige Nederlandse eenheden die in Nederlands-Indië vechten in hoog aanzien. Bij terugkomst in Nederland na de soevereiniteitsoverdracht is daar echter niet veel meer van over. Commando’s van het Korps Speciale Troepen worden met de nek aangekeken, verguisd en zelfs voor oorlogsmisdadigers uitgemaakt. Zijn Indische diensttijd en zijn KST-achtergrond blijven hem de rest van zijn leven achtervolgen. Jammer genoeg niet in positieve zin. Zo wordt hij door collega’s bij terugkeer voor moordenaar uitgemaakt en zelfs tijdelijk ontslagen. Vanuit de leiding van het Korps Speciale Troepen, dat vanaf dat moment bij terugkeer in Nederland overgaat in het KCT, is er niemand die zich over hem ontfermt. Verbolgen en teleurgesteld keert hij het Wapen der Infanterie de rug toe en kiest voor het dienstvak van de Intendance. Dat maakt het er niet beter op. Daar treft hij een compleet andere cultuur aan dan die hij bij het KST in Indië gewend was. Hij ergert zich aan het ontbreken van discipline, professionaliteit en het zwakke leiderschap van zijn bazen. Daarnaast accepteert hij het niet als er in zijn ogen ‘onzin verteld wordt’ over de verrichtingen van het KST in Indië. Meerdere arbeidsconflicten met zijn bazen leiden er uiteindelijk toe dat hij in 1975 een verzoek indient tot ontslag uit militaire dienst.
Bij toeval komt hij in 2003 in contact met de commando-vereniging Zuid-Holland. Via hen word hij weer uitgenodigd voor reünies. Ook is hij speciale gast tijdens een baret-uitreiking waarin hij als onderscheiden commando-sergeant de eer krijgt die hem toekomt. Willem den Engelsman bloeit op door de erkenning en waardering. In zijn handgeschreven gesigneerde versie van zijn boek geeft hij mij aan ‘dat hij dankbaar is dat ik weer ben opgenomen in de groep commando’s waar ik thuis hoor’. Uiteindelijk leidt dit ertoe dat hij ook in zijn eigen familie voor het eerst sinds zijn terugkeer in 1950 over zijn ervaringen durft te spreken. Het brengt zijn kleinzoon Chris, die nu toch echt een ander beeld van zijn opa krijgt, zover die ervaringen op te schrijven. Twee jaar geleden waren wij allen getuige van de officiële publicatie van ‘Commando in Indië’ in Roosendaal. Een fantastische feestdag voor hem maar ook voor zijn familie.
Ik ben blij dat wij als Korps Commandotroepen Willem den Engelsman vele jaren na zijn dienst in Indië het gevoel van trots, waardering en kameraadschap op tijd hebben teruggegeven. Voordat hij op de begraafplaats weer met zijn jeugdliefde wordt herenigd nemen wij op militaire wijze afscheid van een commando van het eerste uur. Voor ons is Willem den Engelsman een voorbeeld voor moed en leiderschap en een belichaming van onze kernwaarden.
Wij wensen de familie en vrienden veel sterkte.
Lees in deze link het bijzondere verhaal van Willem Pieter den Engelsman.
Foto’s: Richard Jansen
